#BlimageNL Het loopt als een trein!

Remko Boers is degene die mij heeft uitgedaagd een (onderwijs)blog te schrijven naar aanleiding van een afbeelding. Voordat ik mijn onderwijs verhaal bij het plaatje ga vertellen eerst nog een hele fijne werkvorm om met leerlingen te doen aan de hand van een plaatje. Deze werkvorm stimuleert de hogere denkvaardigheden en zorgt ervoor dat er een discussie op gang komt waarbij het 'denken' van leerlingen zichtbaar wordt. Ik heb deze werkvorm gevonden uit het boek 'Making Thinking Visible'.
Stap 1: leerlingen schrijven op wat ze zien (in stilte voor zichzelf) en delen dit later met hun maatje
Stap 2: leerlingen schrijven op wat ze denken dat het te betekenen heeft (in stilte voor zichzelf) en delen dit later met hun maatje
Stap 3: leerlingen schrijven op waar ze verbaasd over zijn of welke vragen ze hebben aan... (misschien de koe in het weiland)
Ik heb de werkvorm een heel aantal keer gedaan en de uitkomsten zijn steeds zo anders dan je verwacht! Het denken van leerlingen behelst blijkbaar toch meer dan men in eerste instantie zou verwachten. We kijken immers allemaal naar hetzelfde plaatje en toch zien, denken en verbazen we ons over andere zaken. De werkvorm heet See-Think-Wonder.

En dan nu het plaatje dat ik gekozen heb:

Of eigenlijk mijn twee jongens (4 en 6 jaar oud). De oudste wilde eerst tot in detail weten waarom ik hem de vraag stelde. Toen ik uiteindelijk toegaf dat het met onderwijs te maken had koos hij voor het schriftje. De ander koos zonder blikken of blozen voor de treinrails 'want treinen zijn snel!' Mijn vrouw koos de wortel en de jongste was HelloKitty kleurplaten aan het inkleuren. Ik vond het argument van de treinen het beste...

Kinderen zijn ook snel, iets specifieker, plusleerlingen zijn snel met het uitvoeren van schoolse taken. Of; sommige kinderen hebben mazzel dat de taken die wij ze laten doen nu eenmaal heel goed bij ze passen. Sommige kinderen denken dat ze een stoptrein zijn, maar blijken eigenlijk een intercity te zijn. Andersom gebeurt ook wel eens. Sommige leerkrachten geven kinderen het gevoel dat ze een stoptrein zijn, en kinderen gaan zich dan zo gedragen. Stoptreinen moeten soms wachten op sneltreinen, en andersom. Sommige treinen volgen gewoon het schema, andere gaan heftig protesteren als ze weer een rondje om de kerk moeten.

De omstandigheden maken of treinen lopen als een trein. Er zijn genoeg voorbeelden waar de omstandigheden niet op orde waren en de treinen slechts tijdelijk, of helemaal niet rijden.
Sinds ik het boek 'The beautiful Risk of Education' gelezen heb ben ik niet meer zo zeker van mijn zaak hoe ik welke omstandigheden moet creeeren. Nu ik het boek 'Visible learning for Teachers' aan het lezen ben worden mij allerlei wetenschappelijk bewezen omstandigheden aangereikt.
In het geval van de trein zijn er behoorlijk wat voorwaarden waar aan voldaan moet worden. Veelal technische specificaties, daarnaast een handvol mensen die invloed hebben op de trein. We kunnen in het geval van de trein alle voorwaarden volledig inrichten zoals wij dat willen, en dan toch gaat het nog helemaal fout.

Bij leerlingen zit het nog complexer. Je hebt totaal geen invloed op de motor van de trein, de rails waar de trein over moet rijden, de bovenleiding, de wissels, de stations en ga zo maar door. Je hebt wel invloed op de  hoeveelheid passagiers die in de trein stappen (input van de leerkracht), maar niet op de zwartrijders (afleidingen voor de leerling). Je hebt invloed op het rooster van de trein, de tussenstation en de eindbestemming. Echter geldt dat iedere trein (leerling) met andere specificaties het spoor op gaat. Hoe kun je als leerkracht in hemelsnaam al die treintjes op de juiste snelheid met de juiste stations bij de juiste eindbestemming krijgen. En zonder dat de treinen op elkaar botsen! Bovendien hebben al deze treinen een eigen mening en persoonlijkheid, ze hebben ook iets te zeggen en te melden!

En daar moeten wij als leerkrachten meer gebruik van maken!

De prachtige boodschap in 'The Beautiful Risk of Education' is het omarmen van het risico dat onderwijs met zich meebrengt. De onzekerheid die je niet moet willen controleren, maar die je moet gebruiken om het onderwijs te versterken. Hoe mooi is de boodschap van Hattie dat een omgeving creeeren waarin het maken van fouten wordt geaccepteerd en juist een voorwaarde is om te kunnen leren vanwege de challenge die de taak blijkbaar met zich meebracht en de omgeving die de leerkracht neerzette waardoor de leerling de fout kan en mag maken, een groot effect op het leren van kinderen heeft.

In het geval van treinen kan je een zeer groot deel van de risico's vooraf afdekken, en toch gaat het zo vaak mis.

In het geval van kinderen bestaat maar een zekerheid, onzekerheid. Dat moet je als leerkracht accepteren en gebruiken. Op dit moment sla ik de grootste slag die ik kan maken met kinderen, het opbouwen van een sterke band met de leerlingen. Ik heb gesprekken waarin ik verklaar dat ik het juist oneerlijk van mezelf zou vinden als ik alle leerlingen hetzelfde behandel. Ik maak gezamenlijk met de leerlingen de regels en afspraken, zodat iedereen zich in een fijne omgeving bevind (ik heb een heftige afkeer tegen 'de tien gouden schoolregels').

Op basis van vertrouwen kan ik bouwen, de emotionele band die je niet met treinen hebt (tenminste...), maar wel met leerlingen, is de enige zekerheid die ik wil creeeren in mijn klas. En als de trein dan ook nog op tijd is, kom ik nooit meer te laat op school...

Ondernemerschap in het basisonderwijs

Afgelopen jaar zijn we binnen de IPC units gestart met het aanbieden van de design cirkel.  De cirkel is bedoeld om een idee te realiseren. Er zijn vele varianten van de cirkel en we hebben het beste van de diverse cirkels gebruikt en daar onze eigen ‘saus’ overheen gegooid.

Tevens hebben we geprobeerd het STEM onderwijs te gebruiken als vehikel om de design cirkel aan te bieden aan de leerlingen. De resultaten waren echt fantastisch! Niet alleen de eindprojecten van de leerlingen, maar ook mijn eigen leren viel mij op.

Samengevat bestaat de cirkel uit de volgende stappen

1.     Wat is het probleem, of in welke behoefte ga je voorzien?

2.     Onderzoek; bestaat er niet al een oplossing? Is de behoefte wel aanwezig?

3.     Design; brainstorm, bedenk zoveel mogelijk oplossing, schets, schrijf, kras, enz. Kies de drie beste ideeen en kies daarvan vervolgens het idee dat je verder gaat uitwerken

4.     Plan; Welke materialen heb je nodig? Wie is verantwoordelijk voor wat? Wat is je tijdspad?

5.     Creeer: Voer je planning uit, hou je aan de planning vast, maar wees tegelijkertijd flexibel

6.     Onderneem; Zet je product in de markt, bedenk een passende titel, maak een presentatie en ‘verkoop’ je product

7.     Evalueer; Dit doe je eigenlijk constant, bouw een aantal evaluatie momenten in.

De cirkel is niet perse in deze volgorde. Soms stap je heel ergens anders in (bv design, je bedenkt opeens een ideetje en werkt dit schetsend uit, pas later richt je je op onderzoek en ontdek je of er wel/niet markt voor is).

We hebben een real-life situatie gebruikt als content. Het mileu-vriendelijker maken van onze kamp-locatie. We hebben alle stappen begeleid, waarbij we het stukje onderzoek grotendeels hebben voorbewerkt vanwege ons eigen tijdspad.

Erg leuk was de marktplaats waarbij we ouders als experts hebben gevraagd. Een grote marktplaats waarbij de leerlingen gebruik hebben gemaakt van de expertise van de ouders. Er werd kritisch gekeken naar de designtekeningen door de grafische experts. De projectmanager nam de supplychain onder handen (‘En waar ga je al dat hout vandaan halen? Is dat dan milieuvriendelijk?’) Enz.

Aangekomen bij het ondernemen hebben we de eigenaar van het kamp gevraagd naar de ‘pitches’ van de kinderen te kijken. Ter voorbereiding hebben we een aantal afleveringen ‘Lion’s Den’ gekeken om te focussen op de pitches van de kinderen. Je zag dat de kinderen steeds beter de designcirkel begrepen en de pitches die we zagen konder uitpluizen in de diverse stappen van de cirkel.

Wat opviel bij de het stukje ‘ondernemen’ is dat de beste ideeen met een slechte pitch niet goed overkwamen. Andersom was dat ook het geval, de minder goede ideeen die het product geweldig verkochten vielen goed in de smaak. Voor de kinderen een duidelijke les; een goede pitch is funest voor het verkopen van je product.

Veel van de ideeën  worden daadwerkelijk gerealiseerd op het kamp en waar we komend jaar weer op kamp gaan zullen we dus de ideeën van de kinderen in het echt kunnen bekijken.

Als school hebben we afgesproken deze cirkel jaarlijks twee keer te doorlopen. Er zit ontzettend veel ‘goed onderwijs’ in en het laat de kinderen kennismaken met vaardigheden die, naar ons idee, ontzettend belangrijk zijn om ‘succesvol’ te zijn in de huidige, en toekomstige maatschappij.

Ik zou iedere school adviseren eens te kijken naar STEM onderwijs (of STEAM), de desigcirkel en het aanbieden van deze cirkel aan de leerlingen. De cirkel is op heel veel situaties van toepassing en ook in kleinere projecten of in delen heel goed te gebruiken binnen het onderwijs.

Voor mijn gevoel vallen met de designcirkel een heel aantal puzzelstukjes in elkaar. Voor leerlingen is het opeens zichtbaar waar het eigenlijk om gaat en als leerkracht doorloop je samen met de leerlingen een ontzettend waardevol proces. Maanden later gebruikten de kinderen nog steeds dezelfde cirkel als ze een ideetje hadden (bv het opzetten van een youtube channel) om er zeker van te zijn dat ze hun plan goed uitvoerden.