De professionele leerkracht
Ik zie mezelf als een professional. Iemand die
‘het vak’ maakt, beheert, controleert. Ik denk na over het verbeteren van het
onderwijs in mijn klas, op mijn school en als professie als geheel. Het geeft
mij een gevoel van eigenwaarde en ‘ertoe doen’. Anderen hoeven mij die
waardering niet te geven, ze hoeven het niet met mij eens te zijn. Zodra zij
mij zien als professional ben ik tevreden.
Anti-professional
Ik ben gedurende mijn loopbaan een aantal
leerkrachten tegengekomen die naar mijn idee de anti-professional zijn. Daarbij
heb ik het niet over een andere onderwijskundige achtergrond, of een andere
kijk op het doel van onderwijs. Sterker nog, ik praat graag met leerkrachten of
beleidsmakers die anders kijken naar goed onderwijs, daar word ik immers als
professional beter van. Ik kan mijn eigen visie aanpassen op inzichten die ik
verkrijg van anderen, of ik weet anderen in beweging te krijgen. De
anti-professional manifesteert zich in het niet willen, of niet kunnen
veranderen vanuit een constante redenatie van factoren buiten de persoon zelf.
Ik heb absoluut niet de visie dat alle leerkrachten moeten veranderen, ik denk
dat continuiteit juist heel sterk is. De anti-professional redeneert echter
vanuit een aantal argumenten die de eigen persoon buiten beschouwing laat.
Politiek beleid
De grootste drogreden;politiek beleid. ‘Het
moet nu eenmaal zo’. Het tegengestelde is waar, de kerndoelen PO kunnen niet
ruimer zijn dan nu gesteld. Ik denk juist dat de ruimte die ze bieden teveel
is. Leerkrachten kunnen dit niet zelf invullen vanwege tijdgebrek. Dus wordt er
teruggevallen op methodes. En die methodes timmeren elke flexibiliteit dicht,
of geven een vals gevoel van professionele inbreng.
De professional kan het heft in handen nemen
door vanuit leerlijnen te werken. Wanneer de leerlijnen duidelijk zijn kan de
professionele leerkracht hier concrete invulling aan geven door onderwijs vorm
te geven binnen de context van de school. Hierdoor krijgen leerkrachten ook
weer ‘het vak leerkracht’ in handen, in plaats van slaafs de methode te
‘moeten’ volgen.
Meest tergende vraag die je mij kan stellen:
“Krijg jij de methode dit jaar uit?”
CITO
De CITO toets wordt vaak genoemd als reden
waarom leerkrachten zich niet professioneel kunnen uiten. Wederom is dit een
drogreden. De CITO toets is om voortgang op lange termijn te meten. Echter, je
kan de toetsen ook gebruiken om je onderwijs te verbeteren. Wanneer je niets
doet met deze toets is het inderdaad zinloos om de toets af te nemen. Je vraagt
je als professional dus af waarom je deze toets afneemt. En wanneer dit niet
duidelijk is, dan stel je de vraag aan je collega’s. Als het onduidelijk is,
dan moet je er misschien mee stoppen. Het is wettelijk
verplicht om je leerlingen te volgen, maar ook in dit geval heb je als
professional het heft zelf in handen. Het ‘moeten doen’ van de CITO is dus een
drogreden om je onderwijsontwikkeling aan op te hangen.
Geld
Uiteraard, meer geld helpt altijd mee om je
onderwijs te verbeteren. Tegelijkertijd is het ook geen reden om niks te doen.
Ik ervaar nu zelf in Singapore dat geld niet van doorslaggevende factor is om
goed onderwijs te kunnen bieden.
De lumpsum regeling voor scholen is juist
bedoeld om je als professional te kunnen gedragen. Het zelf kunnen verdelen van
geld om de kernwaarden van goed onderwijs te kunnen uitdragen en inrichten is
juist het ultieme gevoel van professionaliteit. Het gebrek zit hem misschien in
de ondoorzichtigheid van waar het geld naar toe gaat. De echte professional
stelt zijn directie aan de kaak, de anti-professional gebruikt het als schild
om zich niet als professional te hoeven gedragen.
Accountability
Veel leerkrachten ervaren het als enorm
stressvol dat ze van alle kanten worden beoordeeld. Zowel op directieniveau als
door collega’s en, uiteraard, door ouders. De professional weet waar hij/zij
voor staat en zal kritiek gebruiken om zijn eigen onderwijs te sterken, of zal
kritiek pareren door vanuit professioneel oogpunt zijn keuzes uit te leggen.
De anti-proffesional gebruik het als schild om
zijn eigen professionaliteit te ondermijnen. Ouders zijn te kritisch, deuren
van lokalen blijven dicht voor collega’s en directie is het gevoel van het
lesgeven kwijt.
Passie
Leerkrachten die twee dagen op een school
werken voor de gezelligheid dragen niet bij aan de professionaliteit van de
leerkracht. Wanneer zij praten over ‘lastige kinderen’ en ‘lastige ouders’
straal je geen professionaliteit uit. Gelukkig zijn er heel veel parttime
leerkrachten die niet in bovenstaande categorie vallen. Van die laatste groep
vind ik het juist extra knap dat zij aan de ene kant professioneel zijn in hun
vakgebied en daarnaast, bijvoorbeeld, een gezin draaiende kunnen/moeten houden.
Maatschappij
Het is een maatschappelijk probleem dat
leerkrachten als hobby-isten worden gezien. Het werkt niet mee om het onderwijs
te verbeteren (hoe dat er dan ook uitziet). De status van de leerkracht als
professional is voor mij een sleutel element in het inrichten en vormgeven van
onderwijs. Hiervoor zou een standaard ontwikkeld moeten worden. De onderwijscooperatie steekt
hierop in door zo’n standaard te ontwikkelen. Je kan nu je input geven! Dus
gedraag je als een professional en help mee het vak van leerkracht de status te
geven die het (en onze leerlingen) verdient!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten