Mijn directeur stelde me laatst de vraag hoe de Willibrord staat in het
landschap van innovatieve scholen in Nederland. Als eerste lastig punt vind
ik de definitie van innovatief. Innoveren zie ik als de verzamelnaam van
alle vernieuwingen in een school. In ons geval is dat gespitst op draadloze
didactiek/ ipads, maar de invoering van opbrengstgericht werken is ook een
onderwijsvernieuwing. Het aanschaffen van een nieuwe methode is ook
innoveren en je schoolplein opknappen is in zekere zin ook een
onderwijsvernieuwing. Waar de aandacht qua type innovatie het meest naar
uitgaat is de innovatie op gebied van techniek en die onderwijsinhoudelijk
het meeste de boel opschudden, kijk naar de aandacht die o4nt krijgt. Een
onderwijsvernieuwing gericht op techniek betekent niet dat je
onderwijsinhoudelijk ook vernieuwd. Denk daarbij aan de massale aanschaf van
digiborden. En je kan met Ipads nog steeds frontaal klassikaal lesgeven, al
is dat waarschijnlijk (hopelijk) niet de visie die ten grondslag ligt aan
deze innovatie, op de Willibrord in ieder geval niet!
Om terug te komen op de vraag van mijn directeur probeerde ik een metafoor
te vinden om te situatie te schetsen. Het eerste idee dat me te binnen
schoot vond ik meteen niet zo'n hele verkeerde, onderwijsinnovaties kan je
vergelijken met een boek dat geschreven wordt. Het onderwijs bestaat in dit
geval zelfs uit een aantal boeken waarvan een heel aantal af zijn, die een
tweede versie hebben gekend of boeken die niet helemaal te plaatsen zijn in
de kast waar de meeste boeken in staan (Iederwijs bijvoorbeeld). Deze boeken
zijn in zekere zin verweven met de boeken die ons vertellen over hoe de
maatschappij zich ontwikkeld heeft. Het boek dat verteld over ons huidige
onderwijs is ongeveer aan een van de laatste hoofdstukken bezig. Innovaties
die zich bevinden op de voorbeelden van de nieuwe methode of het schoolplein
opknappen bevinden zich in de eerdere hoofdstukken, meerdere scholen hebben
dit al eerder gedaan, en het zijn logische vernieuwingen.
Vernieuwingen die zich afspelen op het gebied van de invoering van Ipads en
andere vernieuwingen die sterk inspelen op veranderingen in de maatschappij
liggen echter wat dichter bij de woorden en zinnen die nog maar net
opgeschreven zijn, de inkt is nog nat. Waar staat de Willibrord dan? Tja, in
de twee jaar dat ik werk op de Willibrord is er in ieder geval heel veel
gebeurd. En ik verwacht dat wat we doen zo is ingezet op een blijvende
verandering i.p.v. de pilot-achtige karakters van andere zogenaamde
Ipadscholen. Wat ik me we realiseer is dat wanneer we vijf (of drie) jaar
lang hetzelfde doen, we ons weer ergens midden in de hoofdstukken van het
boek bevinden die al lange tijd geleden geschreven zijn. Verder blijven de
regels van het spel hetzelfde, de zinnen zijn al geschreven, de woorden en
letters staan vast. En houden we de bladzijdes die achter ons liggen heel
erg goed in de gaten.
Wat staat er dan op de bladzijden die nog leeg zijn? En zijn er scholen die
op de ongeschreven bladzijdes toch al proberen te vernieuwen? En zijn er
vernieuwers die een nieuw boek proberen te schrijven? O4nt.nl vind ik een
initiatief dat een nieuw boek probeerd te starten, net als de sterrenscholen
en laterna magica. Mooie initiatieven die proberen bepaalde vernieuwingen in
een stroomversnelling te krijgen. Te vaak zijn deze ideeen een kort leven
beschoren.
Onderwijs zoals ik dat gezien heb vind ik onderwijs dat de lege bladzijden
van een oneindig boek beschrijven. De wetenschappelijke insteek, de manier
van kijken naar kinderen en het vertrouwen in het systeem maakt dit
succesvol. Alleen maar universitair geschoolde leerkrachten die constant met
een onderzoekende houding naar het onderwijs kijken, wat werkt wel, wat
werkt niet, en dan pas de letters op papier zetten. Deze manier van kijken
naar onderwijs maakt dat het onderwijs niet meer als boek maar meer als de
verbindende factor tussen mens en maatschappij, verweven met allerlei andere
boeken (maatschappij, natuur, mens, technologie, enz) en daar constant
invloed op uitoefenend. De kast waar alle boeken in staan, en die onmisbaar
is voor de boeken die erin staan. Zo zie ik het onderwijs in Nederland ook
graag. Dat is de grootste en belangrijkste vernieuwing die ons allen staat
te wachten, de plek van het onderwijs ten opzichte van de rest. Ipads zijn
in het licht van deze prachtige,onderwijsfilosofische ontwikkelingsroman
echter alleen maar een voetnoot. Maar wel een mooie...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten